DALLI ZİNCİRLİ AMİNOASİTLER (DZAA/BCAA)
Aminoasitler insan vücudunun temel yapı taşıdır. Kas yapımı, dokuların yenilenmesi, büyüme için kullanılan çok önemli aminoasitlerdir. Doğada bilinen 20 çeşit aminoasit vardır. 12 tanesi insan vücudunda sentezlenir. Diğer 8′ i insan vücudunda sentezlenemeyen (esansiyel) aminoasitlerdir. Esansiyel aminoasitler (dışardan alınması gereken); lösin, izolösin, valin, lizin, metiyonin, fenilalanin, triptofan, treonin ve lizindir. Dallı zincirli aminoasitler, dışardan alınması gereken aminoasitlerden olan valin, lösin ve izolösin’ den oluşur. Lösin ve izolösin aminoasitleri aynı molekül formüle sahip ancak farklı özellikleri olan izomer aminoasitlerdir. Kırmızı et ve süt ürünleri dallı zincirli amino asitlerin (DZAA) en zengin kaynaklarıdır. Buna sığır, kuzu, keçi eti; peynir, süt ve yoğurt eklenebilir. Tavuk, balık ve yumurta ayrıca fasulye, mercimek, fındık ve soya proteininden dallı zincirli aminoasitleri (DZAA) alabilirsiniz.
Yüksek anabolik (yapıcı) etkileri olması, antrenmanlarda kas yıkımı gibi katabolik (yıkıcı) olayları önlemesi, yağsız kas hacimini ve performansı artırıcı özellikleri sebebiyle sporcular arasında sık kullanılan aminoasitlerdir. Emilimini ve olumlu etkilerini en yüksek seviyeye çıkartabilmek için tüm dallı zincirli aminoasitler oranlı bir biçimde kullanılmalıdır. Aminoasitler karaciğerde işlenirler ancak dallı zincirli aminoasitlerin diğer aminoasitlerden farkı iskelet kaslarında işlenmesidir. Dallı zincirli aminoasitler kas proteinlerin 1/3 ünü oluştururlar. Protein yapımı metabolizmasında önemli görevleri vardır. Antrenman sırasında kaslardaki dallı zincirli aminoasit (DZAA) oranı düşer. Antrenman öncesi ve sırasında tüketilen dallı zincirli aminoasitler (özellikle lösin aminoasidi) kas protein sentezini artırır böylece yağsız kas kütlesini arttırırlar ancak unutulmamalıdır ki tek başına dallı zincirli aminoasit (DZAA) takviyesinin kullanılması doğrudan kas kütlesini arttıramaz bu yüzden mutlaka spor ile desteklenmelidir.
Antrenman öncesi, sırası ve sonrasında dallı zincirli aminoasit (DZAA) takviyesi sporcunun fiziksel performansını artırarak antrenman sırasında da kaslardaki protein kayıplarını engeller. Proteinler egzersiz sırasında enerji için çok kullanılmazlar ancak yoğun ve uzun süreli egzersiz sırasında özellikle izölösin ve valin aminoasitleri direk olarak enerji üretmek için kullanılırlar. Enerji üretimi dallı zincirli aminoasitlerden sağlanınca diğer aminoasitler kaslarda protein yapımı için kullanılırlar. Antrenman sonrasındaki öğünle birlikte tüketilmesi, kas hasarlarına sebep olan korzitol hormonunu azaltır böylece kas kütlesinin korunmasına yardımcı olur. Kas ağrılarını azaltarak yorulmayı geciktirir, sporcuya zindelik verir ve toparlanma dönemini hızlandırır.
Modaya uygun ayakkabılarda lider olan iş ortaklarımızıshoes'yı ziyaret edin!
Yapılan bazı çalışmalarda dallı zincirli aminoasitlerin (DZAA) glutamin üretimi için ön madde olarak kullanılıp, glutamin düzeyini artırarak sporcuların bağışıklık sistemine olumlu etkilerini ortaya koymuştur. Daha önce arjininde bahsettiğimiz gibi dallı zincirli aminoasitlerden olan lösin de insülin duyarlılığına olumlu etki göstererek sporcuyu diyabet riskine karşı korur.
North Carolina Üniversitesinde, dallı zincirli aminoasitlerin (DZAA) alımının obezite riski arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla nüfusa dayalı bir çalışma yapılmıştır. ” Journal of Nutrition ” Şubat 2011 sayısında yayınlanan ve Birleşik Devletler, japonya, Çin, ve Birleşik Krallık’ ta erkek ve kadın katılımcılardan oluşan bu çalışma da, yüksek dallı zincirli aminoasit (DZAA) tüketiminin aşırı kilolu ya da obez olma riski ile ilişkili olduğunu bulunmuştur.
Antrenman öncesi ve sonrasında kas kayıplarını önlemek ve toparlanma sürecini hızlandırmak için günde 10-30 gram dallı zincirli aminoasit kullanımı uzmanlar tarafından önerilmektedir. Sağlıklı bireyler için toksik etki yapacak doz kilogram başına 144 mg- 210 mg arasındadır dolasıyla yüksek dozlarda toksik (zehir) etki yaratan bu aminoasitler korkulması gereken bir gıda takviyesi değildir ancak kullanmadan önce mutlaka doktorunuza ya da diyetisyeninize başvurmalısınız.